Nhân giống vô tính bằng cách ghép và kỹ thuật ghép cà chua trên gốc cà tím hiệu quả
Ghép là một phương pháp nhân giống vô tính, được thực hiện bằng cách lấy một bộ phận (mắt,cành) của cây nhân giống (cây mẹ) gắn lên một cây khác (cây gốc ghép) để cho ta một cây mới.
Ưu điểm của phương pháp ghép:
* Trồng bằng cây ghép có những ưu điểm sau:
– Sinh trưởng, phát triễn tốt nhờ tính thích nghi, tính chống chịu của cây gốc ghép.
– Sớm ra hoa, kết quả vì cành ghép tiếp tục giai đoạn phát dục cuả cây mẹ.
– Giữ được đầy đủ đặc tính của giống muốn nhân, có đặc tính di truyền ổn định.
– Tăng tính chống chịu của cây.
– Hệ số nhân giống cao.
Những yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ ghép sống:
1. Giống cây làm gốc ghép và giống cây lấy cành, mắt để ghép phải có quan hệ họ hàng huyết thống gần. Ví dụ: Các giống bưởi chua, đắng… làm gốc ghép cho các giống cam, quýt, bưởi ngọt; Dưa hấu có thể ghép vào gốc bầu, Cà chua ghép vào gốc cà tím, Chanh leo ghép gốc lạc tiên...
2. Chất lượng cây gốc ghép: Cây gốc ghép sinh trưởng khoẻ, vào thời vụ ghép cây phải có nhiều nhựa, tượng tầng hoạt động mạnh
3. Chất lượng của ngọn ghép, mắt ghép: Khi ghép chọn những cành bánh tẻ, ở phía ngoài, giữa tầng tán.
4. Thời vụ ghép: Thời kỳ có nhiệt độ (20-300 C), độ ẩm (80 –90)% là điều kiện lý tưởng để ghép.
5. Thao tác kĩ thuật:
Cần đảm bảo các yêu cầu sau :
– Dao ghép phải sắc, thao tác nhanh gọn.
– giữ vệ sinh cho vết cắt mắt ghép, cành ghép, gốc ghép.
– Đặt mắt ghép hay cành ghép vào gốc ghép.
– Buộc chặt vết ghép bằng băng ghép để tránh mưa nắng và cành ghép thoát hơi nước quá mạnh.
Giới thiệu kỹ thuật ghép cây giống cà chua lên cây cà tím
Bước 1: Khâu chuẩn bị.
- Lựa chọn giống gốc ghép: Hiện nay người ta sử dụng phổ biến giống cà tím EG203 để làm gốc ghép vì giống cà tím này có khả năng chống chịu tương đối tốt đối với một số loại sâu bệnh hại phổ biến trên cây họ cà.
- Tiêu chuẩn cây làm gốc ghép và ngọn ghép: cây dùng làm gốc ghép phải có chiều cao cao 17 - 20cm, đường kính thân cây 0, 3 - 0,4cm, đã có 5 - 7 lá, cây cứng, sạch bệnh.
- Lựa chọn giống cà chua làm ngọn ghép: các giống cà chua làm ngọn ghép phải là những giống có nhiều ưu điểm về chất lượng quả như quả to, chính đồng đều, vỏ quả dày, nhiều thịt; ngài ra còn cần các tính chất về khả nắng chống chịu với một số bệnh và chịu nhiệt tốt.
- Chuẩn bị giá thể: để sản xuất 10.000 cây giống cần: 0,8kg vôi bột; 0,2 - 0,3 kg NPK 16 - 16 - 8; 5 kg super lân; 0,12 tấn than bùn; 0,06 tấn phân hữu cơ. Trộn đều hỗn hợp trên, ủ 30 - 60 ngày, nghiền nhỏ. Cho giá thể vào khay ươm giá thể (50 – 72 lỗ) nén nhẹ nhàng để khi lấy cây giống đem trồng còn nguyên bầu, không bị vỡ.
- Chuẩn bị nhà chăm sóc cây sau ghép: Nhà để cây sau ghép được đặt ở vị trí thuận lợi để dễ dàng di chuyển cây con sau khi đã ghép xong. Lưu ý thiết kế nhà có lưới cắt nắng để có thể điều chỉnh nguồn sáng từng giai đoạn cho cây sau khi ghép.
- Dụng cụ ghép gồm: dao lam tiệt trùng, găng tay cao su, kẹp ghép.
Bước 2: Tiến hành kỹ thuật gieo cây con.
- Gieo hạt cà tím trước hạt cà chua từ 5 - 25 ngày, đảm báo đến thời điểm ghép đường kính của gốc ghép và ngọn ghép gần tương đương nhau. Nếu nếu nhiệt độ 20 - 24oC thời gian nảy mầm là 7 - 9 ngày. Nếu nhiệt độ 27 - 32oC hạt cà tím sẽ nảy mầm sau gieo 4 - 5 ngày. Hạt cà chua sẽ nảy mầm sau gieo 2 - 3 ngày.
- Trước khi gieo hạt cà tím phải được ngâm nước ấm (45 - 50oC) trong khoảng 3 - 4 giờ, tùy thuộc vào độ nảy mầm gieo 2 - 3 hạt/hốc, phủ rơm rạ,trấu lên trên, tưới đủ ẩm trong 1 tuần. Sau khi gieo 10 ngày phải dặm lại những hốc không có cây. Khi cây xuất hiện 1 - 2 lá thật, chỉ để 1 cây/hốc.
- Hạt cà chua có thể gieo vào khay hoặc gieo ra đất gần nơi gieo hạt cà tím để thuận tiện cho công việc ghép sau này.
- Sau gieo 15 - 16 ngày đối với cây dùng làm ngọn ghép và 19 - 20 ngày đối với cây dùng làm gốc ghép phải hạn chế tưới nước để cây đanh cứng. Sau khi gieo hạt cây làm gốc ghép 25 - 26 ngày cần phân loại cây và đưa vào ghép.
Bước 3 Tiến hành ghép cây
- Cần phải tưới nước đủ ẩm trước khi đưa vào phòng ghép, trước 5 - 7 ngày phun thuốc phòng trừ sâu bệnh.
- Dùng dao mỏng cắt vát 30 độ thân cây tím và thân cây cà chua phía trên 2 lá mầm và phía dưới 2 lá thật. Dùng kẹp cố định có đường kính 2 - 3mm để giữ ngọn ghép và gốc ghép sao cho 2 mặt vát của ngọn ghép và gốc ghép áp vào nhau.
- Sau khi ghép dùng bình xịt nước phun ướt đều cây trước khi đưa vào nhà phục hồi cây sau ghép.
Bước 4 Chăm sóc cây sau ghép
- Ngày đầu sau ghép thường xuyên phun nước (dạng sương) để cây luôn tươi.
- Ngày thứ 2 - 3 sau ghép tưới nhẹ nhàng đủ ẩm, che nắng 100%. Ba ngày sau ghép cho cây tiếp xúc ánh sáng nhẹ.
- Từ ngày thứ 4 trở đi tăng dần ánh sáng bằng cách không che bóng lúc sáng sớm và chiều mát.
- Ngày thứ 7 trở đi cho cây sống điều kiện đủ sáng. Khoảng 15 - 17 ngày sau khi ghép có thể đem trồng. Trong nhà phục hồi cây ghép nên tiến hành phun thuốc phòng bệnh cho cây bằng thuốc vibenC hoặc cloruaoxit đồng nồng độ phun 0,2 - 0,3%. Khi đưa cây ra khỏi nhà ghép phun kết hợp thêm thuốc trừ sâu như regent hoặc seleczon (0,1 - 0,3%).
- Tất cả các cây được để trên giàn ươm hoặc nền đất cứng để tránh cây đâm rễ xuống đất. Tiêu chuẩn cây cà chua ghép trước khi trồng: thời gian từ gieo hạt đến khi xuất vườn của cây cà chua ghép trên gốc cà tím từ 45 - 50 ngày, cây xanh tươi, cao 10 - 12cm, vết ghép đã liền hoàn toàn, cây con không bị sâu bệnh.
